ترجمه رایانشی قرآن با هوش مصنوعی؛ کارکردها و آسیب‌های معنایی و دستوری (مورد مطالعه GPT4.5)

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه ادبیات عربی، مجتمع آموزش عالی زبان، ادبیات و فرهنگ شناسی ، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران

10.22034/alls.2025.20534.1110

چکیده

در دهه‌های اخیر، ترجمه با هوش مصنوعی (AI)1 به یکی از ابزارهای مهم در ارتباطات میان‌فرهنگی و انتقال اطلاعات بدل شده است. با این وجود، این فناوری چالش‌ها و آسیب‌های متعددی به همراه دارد که شناخت و مدیریت آن‌ها ضروری است. این پژوهش به بررسی ترجمه قرآن با استفاده از هوش مصنوعی، با تمرکز بر مدل GPT4.5،2 پرداخته و کارکردها و آسیب‌های دستوری و معنایی آن را تحلیل می‌کند. ضرورت توجه به پیچیدگی‌های زبانی، مفاهیم عمیق معنوی و ظرایف فرهنگی قرآن مطرح شده است. هدف این مطالعه، ارزیابی توانایی GPT4.5 در ترجمه متون مقدس و شناسایی نقاط قوت و ضعف آن در حفظ دقت معنایی و دستوری جهت ارائه راهبردهایی در راستای ارتقای کیفیت ترجمه‌های قرآنی و کاهش آسیب‌های احتمالی در استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی است. روش تحقیق به‌صورت توصیفی-تحلیلی انجام شده و نمونه‌هایی از ترجمه‌های تولید شده توسط این مدل از هوش مصنوعی با ترجمه‌های معتبر انسانی مقایسه شده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که گرچه هوش مصنوعی قادر به ارائه ترجمه‌هایی روان و ساختارمند است، اما در تجزیه نادرست متن مبدأ به اجزاء خرد، عدم درک ظرایف زبانی و دقت‌های آوایی، صرفی، نحوی و بلاغی، درک نادرست از سطوح معنایی متون پیچیده دچار کاستی‌های جدی است. این نتایج نشان‌دهنده ضرورت توسعه الگوریتم‌های هوش مصنوعی متناسب با ترجمه متون دینی است.

کلیدواژه‌ها

مطالعات زبان و ادبیات عربی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 14 اردیبهشت 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار