بازخوانی مفهوم ساخت‌واژه «قاسَمَهُما» در آیه شریفه «وَ قاسَمَهُما إِنِّی لَکُما لَمِنَ النَّاصِحین»

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 قم پردیسان جاده کهک خ نجات خواه مجتمع روحانی

2 دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

3 دانشگاه معارف

10.22034/alls.2025.20145.1096

چکیده

یکی از جنبه‌های إعجاز قرآن کریم، واژه گزینی آن است. قرآن، هم در گزینش واژگان و هم در کاربست آن‌ها در بافت‌های مختلف زبانی، هماهنگ با سیاق معنایی و واقعیت بیرونی عمل می‌کند. یکی از واژگان قرآنی که مورد توجه مفسران قرار گرفته و دیدگاه‌های مختلفی در رابطه با مفهوم شناسی آن مطرح شده است، ساخت واژه «قاسَمَهُما» در آیه «وَ قاسَمَهُما إِنِّی لَکُما لَمِنَ النَّاصِحینَ» (سوره اعراف، آیه 21) است که تنها یک بار در قرآن به کار رفته است. این پژوهش با روش تحلیلی-توصیفی به بررسی مفهوم این واژه می‌پردازد و دیدگاه‌های مفسران را نقد و تحلیل می‌کند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که مفسران هشت معنای متفاوت برای این واژه ارائه کرده‌اند که شامل: ثلاثی مجرد، تعدیه ثلاثی مجرد، باب إفعال، مشارکت، مبالغه، اجتهاد، موالات و تکرار است. با بررسی ساختارشناسانه و تحلیل سیاق آیات و با توجه به واقعیت بیرونی جریان، این پژوهش به این نتیجه می‌رسد که مفهوم اصلی این ساختار، بر «تکرار و استمرار پدیده سوگند» دلالت دارد. به این معنا که ابلیس برای فریب آدم و حوا، سوگندهای متعددی ادا کرد تا اعتماد آن‌ها را جلب کند. این برایند نشان‌دهنده انتخاب حکیمانه واژه‌ها در قرآن کریم و هماهنگی آن‌ها با سیاق آیات است.

کلیدواژه‌ها