نقش بافت زبانی در معنا‌شناسی واژگان بر اساس محور هم‌‌نشینی؛ (بررسی واژه «جهل» در قرآن و شعر جاهلی)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه زبان وادبیات عربی دانشگاه تهران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مترجمی زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران.

10.22034/alls.2024.17660.1081

چکیده

«جهل» از مفاهیم مهم، پیچیده و پرکاربردی است که در متن قرآن به‌عنوان یکی از واژگان کلیدی به‌حساب می‌آید. فراوانی بسامد این واژه و مشتقات آن، بیانگر اهمیت آن در قرآن است. پژوهشگران و مفسران در خوانش‌ها و مطالعات خود همواره به بررسی معناشناختی این واژه پرداخته‌اند، اما در بسیاری از موارد، بدون در نظر گرفتن نقش واژگان در بافت زبانی، اغلب به معانی‌ای رسیده‌اند که با روابط هم‌بافتی (Cotext) در محور هم‌نشینی (Syntagmatic) هم‌سو نیست. این مقاله با در نظر گرفتن نقش واژگان هم‌بافت در قرآن و شعر جاهلی می‌کوشد به این سؤال پاسخ دهد: براساس نقش واژگان هم‌بافت در محور هم‌نشینی، معنای واژه «جهل» به چه حوزه معنایی- رفتاری تعلق دارد؟ نوشتار حاضر با رویکرد معناشناسی شناختی و براساس روش تحلیلی- توصیفی، در پی واکاوی مفهوم این واژه با توجه به واژگان هم‌بافت در محور هم‌نشینی است. در پایان، به این نتیجه رسیده است که در بسیاری موارد، حوزه معنایی مفهوم مورد نظر، یک حوزه انفعالی است. این نتیجه، بیانگر عدم کاربرد این واژه در مقابل واژه «علم» در برخی نمونه‌ها نیست، بلکه کشف وجه دیگری از کاربرد این واژه براساس روابط متنی است که به حوزه انفعالی- رفتاری تعلق دارد.
 

کلیدواژه‌ها

مطالعات زبان و ادبیات عربی
دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 3
بهار و تابستان 1403
شهریور 1403
صفحه 29-45

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار