آسیب‌شناسی معانی باب «افتعال» در کتب مشهور ادبی با رویکرد تطبیقی بر آیات قرآن

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، مجتمع آموزش عالی زبان، ادبیات و فرهنگ‌شناسی، جامعه المصطفى العالمیه، قم، ایران.

2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، مجتمع آموزش عالی زبان، ادبیات و فرهنگ‌شناسی، جامعه المصطفى العالمیه، قم، ایران

3 دانش پژوه سطح چهارحوزه علمیه قم، قم، ایران.

10.22034/alls.2023.13087.1028

چکیده

مسئله این مقاله، آسیب‌شناسی معانی ذکر شده برای باب «افتعال» در کتاب‌های مشهور ادبی است. هدف از این کار، کمک به نویسندگان و پژوهشگران این دانش است تا بتوانند با درک صحیح‌تری از معانی باب «افتعال» و به‌طور کلی از تمامی ابواب ثلاثی مزید که در حوزۀ ادبیات عربی کاربرد فراوانی دارند، برخورد کنند. بدین ترتیب، صرفاً به ذکر یک معنا در کتاب‌ها بسنده نکنند و بدون بررسی دقیق، آن را نپذیرند و به آن استناد نکنند.در این مقاله، مباحث آسیب‌شناسی معانی در دو محور مورد بحث قرار می‌گیرند: ۱. ناپیدایی و وضوح؛ ۲. درستی و نادرستی. این مقاله اثبات می‌کند که از میان یازده معنای مورد بررسی، شش معنا (وقوع، خَطفه، استعمال، وجدان، اظهار و سلب) دارای ناپیدایی هستند و پنج معنا (تفعّل، قبول، لفعل الفاعل بنفسه، مجرد و اغناء) نادرست می‌باشند. این نگاشته، به روش توصیفی-تحلیلی، اسناد و اطلاعات کتابخانه‌ای و رایانه‌ای را گردآوری کرده و با استفاده از دیدگاه بزرگان اهل لغت و به روش استنباطی و اجتهادی، فرضیۀ خود را اثبات کرده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [العربیة]

وجوه الخلل فی معانی باب «الافتعال » فی الکتب الأدبیة المشهورة بمنهج تطبیقی علی آیات القرآن الکریم

نویسندگان [العربیة]

  • حسین شیرافکن 1
  • kamal keshavarzi 2
  • مجتبی حسینعلی‌زاده 3
1
2 mmm
3 حوزه علمیه
چکیده [العربیة]

إن الموضوع الذی یتناوله هذا المقال هو بیان وجوه الخلل الواقع فی المعانی المذکورة لباب الافتعال فی الکتب الأدبیة المشهورة لکی یتمکن الکتاب والباحثون من الإنطلاق برؤیة واضحة حیال التعامل مع معانی باب الإفتعال . وبصورة عامة فی معظم أبواب الثلاثی المزید التی لها استعمال واسع فی نطاق الأدب العربی .دون الإکتفاء بالإستناد علی معنی فی الکتب المدونة فی هذا العلم .
یتعرض هذا المقال إلی مباحث الخلل فی المعانی ضمن محورین . الاول الخفاء والوضوح والثانی الصواب  والخطأ. وأثبت أنه من مجموع أحد عشر معنىً مبحوثاً، هناک ستة معانٍ (الوقوع ، والخطفة، والاستعمال، والوجدان ، والإظهار والسلب ) لها خفاء، وخمسة معانٍ (التفعل ، والقبول، فعل الفاعل بنفسه ، والمجرد والإغناء) هی غیر صائبة . وقد جمعت هذه  الوثائق والمعلومات المکتبیة والحاسوبیة باستخدام المنهج الوصفی التحلیلی، وأثبتت فرضیتها باستخدام وجهة نظر کبار علماء اللغة وبالأسلوب الإستدلالی والإجتهادی.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • أفتعال
  • معانى باب الافتعال
  • وجوه الخلل فی معانی ابواب افتعال
  • الوقوع
  • الإظهار