اغراض تقدّم «مفعول‌به» بر عامل در قرآن کریم

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

1 دانش پژوه سطح سه حوزه علمیه قم، قم، ایران.

2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قم، ایران.

10.22034/alls.2024.18296.1086

چکیده

بررسی و کشف اغراض تقدّم «مفعول‌به» بر عامل در قرآن، به دلیل اهمیت آن در کشف معنای کلام و درک ظرایف بیانی، همواره مورد توجه ادیبان و مفسّران بوده است. از دیدگاه ایشان، اغراض این تقدیم در دو نوع لفظی (رعایت وزن و فواصل) و معنوی (حصر، اهتمام و...) به نحوی غیرقابل تفکیک منحصر می‌شود. آگاهی از اغراض معنوی و لفظی تقدّم «مفعول‌به» به عنوان یکی از رایج‌ترین تقدّم‌ها در کلام پروردگار حکیم، نقش مهمی در فهم آیات، علم تفسیر و دیگر علوم اسلامی ایفا می‌کند. با بررسی اغراض تقدیم «مفعول‌به» از دیدگاه ادیبان و مفسّران و تحلیل مفهومی آن‌ها، و نیز با پذیرش امکان وجود غرض لفظی صرف برای تقدیم «مفعول‌به» در کلام بلیغان عرب و قرآن، ادعای وقوع آن را در خصوص قرآن کریم نپذیرفتیم و شواهدی که بر این ادعا اقامه شده‌اند را مورد خدشه قرار دادیم. روش پژوهش در این مقاله، روش کتابخانه‌ای با رویکرد توصیفی-تحلیلی است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [العربیة]

اغراض تقدم "المفعول به" على عامله فی القرآن الکریم

نویسندگان [العربیة]

  • امین کوخائی 1
  • محمد امین مومنی 2
1
2
چکیده [العربیة]

إن البحث والکشف عن مقاصد تقدم المفعول به علی عامله فی القرآن الکریم، نظرا لأهمیته فی اکتشاف معنى اللفظ وفهم دقائقه التعبیریة، کان دائما محط اهتمام الأدباء والمفسرین. فمن وجهة نظرهم فإن مقاصده تنحصر بنوعین، لفظیة (مراعاة الأوزان والفواصل ) ومعنویة (الحصر ، الاهتمام  ونحو ذلک) علی نحو مانعة الجمع . إن إدراک المقاصد المعنویة واللفظیة لتقدم "المفعول به" الأکثر شیوعاً فی کلام الرب الحکیم، یلعب دوراً مهماً فی فهم الآیات، وعلم التفسیر، والعلوم الإسلامیة الأخرى من خلال دراسة مقاصد تقدیم "المفعول به " من وجهة نظر الادباء والمفسرین  وتحلیلهم المفاهیمی، والقبول باحتمال وجود غرض لفظی صرف لتقدیم "المفعول به " فی القرآن وکلام بلغاء العرب ، ولم نقبل ادعاء وقوعه فی القرآن الکریم فقط والشواهد التی اقیمت علی هذا الادعاء مرفوضة، ان المنهج المتبع فی هذه المقالة هو المعلومات المکتبیة بمنهج وصفی تحلیلی.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • تقدیم المعمول
  • تقدیم المفعول به
  • أغراض التقدیم
  • الحصر
  • الغرض اللفظی
  • مراعاة الفواصل